امروزه برای مواجهه با چالش ها, بحران ها و فجایع انسانی و یا طبیعی از قبیل جنگ, سیل یا زلزله و یا خدمات رسانی به مناطق دور افتاده احتیاج به امکانات و تاسیسات و فضاهای بیمارستانی و کلینیک تخصصی و عمومی می باشد که بتوان آنها را به مناطق بحران زده و یا دور افتاده و در یک زمان کوتاه چند روزه منتقل و یا جابجا نموده و برپا کرد به طور مثال بیمارستان سیار تریلری و یا کلینک سیار تریلی نمونه ای از فضاهای سیار بیمارستانی و بیمارستان های صحرایی چادری و یا کانتینری نمونه ای از فضاهای بیمارستانی قابل جابجایی می باشند.
هدف این مقاله مقایسه هزینه های ساخت و اجرا و بر پاکردن یک بیمارستان نرمال سازه ای با یک بیمارستان سیار تریلری بر اساس تعداد تخت بستری می باشد.
از آنجایی که بیمارستان های صحرایی خدمات خود را بصورت موقت و برای زمان های بسیار کوتاه می توانند ارایه کنند و احتمالا نمی توانند تمام استانداردهای بیمارستانی را رعایت نموده و برای تمام کاربری های بیمارستان های تخصصی مناسب نمی باشند از این مقایسه قیمت بررسی نمی شوند. در واقع یک بیمارستان سیار تریلری و یا کامیونی و یا یک کلینیک سیار تریلری و یا کامیونی در عمل می توانند مشابه یک بیمارستان و یا کلینیک سازه ای نرمال قلمداد شود و تقریبا تمام امکانات و فضاهای درمانی و کلینیکی و پاراکلینیکی و بخش های تخصصی و غیر تخصصی در هر دو نوع بیمارستان می تواند با رعایت استاندارد های لازم اجرا گردد.
یک بیمارستان سازه ای و یا یک بیمارستان سیار تریلری می تواند شامل تمام یا تعدادی از بخش های زیر باشد:
- تریاژ
- اورژانس
- رادیولوژی و تصویر برداری پزشکی شامل رادیولوژی, سونوگرافی و ام آر آی
- آزمایشگاه
- کلینیک های تخصصی
- بخش های بستری
- اتاق های عمل
- بخش های مراقیت های ویژه (سی سی یو و آی سی یو)
- اتاق عمل
- زایمان و نوزاد
- ریکاوری
- بخش دیالیز
- بخش فیزیوتراپی
- بخش روانپزشکی
- بخش دندانپزشکی
- بخش خدمات اجتماعی و بیمه ها
- کریدور های ارتباطی
- سردحانه اجساد
- موتورخانه و گرمایش و سرمایش و بخش های تصفیه آب و فاضلاب و کوره زباله سوز
- قسمت های اداری شامل پذیرش و حسابداری و ترخیص و تدارکات و حمل و نقل
- مدیریت
- سرویس های بهداشتی (شامل حمام و توالت ها)
- واحد لباسشویی
- اتاق های تمیز و کثیف و واحد CSR و استریل
- انبار های استریل
- آشپزخانه و غذاخوری و تهیه غذا
- سردخانه و انتبار مواد غذایی
- داروخانه و بانک خون
هزینه ساخت یک بیمارستان سازه ای نرمال به عوامل مختلفی بستگی دارد که می‌توان آنها را به چند دسته کلی تقسیم کرد:
عوامل مربوط به زمین و محوطه‌سازی:
- مساحت زمین: هر چه مساحت زمین بیشتر باشد، هزینه آن نیز بیشتر خواهد بود.
- موقعیت مکانی: زمین‌هایی که در مناطق پرجمعیت‌تر یا با دسترسی آسان‌تر واقع شده‌اند، قیمت بالاتری دارند.
- نوع کاربری زمین: زمین‌هایی که کاربری مسکونی دارند، معمولاً ارزان‌تر از زمین‌هایی با کاربری تجاری یا درمانی هستند.
- هزینه‌های محوطه‌سازی: شامل هزینه‌هایی مانند آماده‌سازی زمین، زهکشی، آسفالت‌ریزی، جدول‌کشی، فضای سبز و…
عوامل مربوط به طراحی و ساخت:
- نوع بیمارستان: بیمارستان‌های تخصصی، فوق تخصصی و عمومی از نظر طراحی و ساخت با هم تفاوت دارند و هزینه‌های متفاوتی دارند.
- ظرفیت بیمارستان: هر چه تعداد تخت‌های بیمارستان بیشتر باشد، هزینه ساخت آن نیز بیشتر خواهد بود.
- متراژ و تعداد طبقات: هر چه متراژ و تعداد طبقات بیمارستان بیشتر باشد، به مصالح و تجهیزات بیشتری نیاز خواهد بود و هزینه ساخت آن نیز افزایش می‌یابد.
- طراحی و معماری: طراحی‌های پیچیده و استفاده از مصالح خاص، هزینه ساخت را افزایش می‌دهد.
- استانداردهای ساخت: رعایت استانداردهای روز دنیا در ساخت بیمارستان، هزینه آن را افزایش می‌دهد.
- نوع مصالح: استفاده از مصالح باکیفیت و مرغوب، هزینه ساخت را افزایش می‌دهد.
- هزینه‌های پیمانکاری: هزینه‌های مربوط به پیمانکار، مهندسان، ناظران و…
عوامل مربوط به تجهیزات:
- نوع تجهیزات: تجهیزات پزشکی از تنوع بسیار زیادی برخور دارند و قیمت آنها نیز به نوع و کیفیت آنها بستگی دارد.
- تعداد تجهیزات: هر چه تعداد تجهیزات بیمارستان بیشتر باشد، هزینه آن نیز بیشتر خواهد بود.
- برند تجهیزات: برندهای معروف و معتبر معمولاً قیمت بالاتری دارند.
- هزینه‌های نصب و راه‌اندازی: هزینه‌های مربوط به نصب، راه‌اندازی و آموزش کار با تجهیزات
عوامل مربوط به نیروی انسانی:
- تعداد پرسنل: هر چه تعداد پرسنل بیمارستان بیشتر باشد، هزینه‌های مربوط به حقوق و دستمزد، بیمه و… نیز افزایش می‌یابد.
- نوع تخصص پرسنل: متخصصان و جراحان باتجربه و ماهر، حقوق و دستمزد بالاتری دارند.
عوامل متفرقه:
- هزینه‌های اداری: شامل هزینه‌هایی مانند مجوزها، پروانه‌ها، عوارض و…
- هزینه‌های جانبی: شامل هزینه‌هایی مانند آب، برق، گاز، تلفن و…
- هزینه‌های پیش‌بینی‌نشده: مانند تورم، افزایش قیمت مصالح و…
نکته الف) به طور کلی با توجه به قیمت های اسفند 1403 می‌توان گفت که هزینه ساخت یک بیمارستان نرمال سازه ای در ایران بین 5 تا 8 میلیارد تومان به ازای هر تخت بیمارستانی است.
البته این رقم فقط یک تخمین تقریبی است و می‌تواند به عوامل مختلفی که در بالا ذکر شد، بستگی داشته باشد.
برای مثال، ساخت یک بیمارستان تخصصی با 100 تخت بیمارستانی، حدود 600 تا 800 میلیارد تومان هزینه داشته , در حالی که ساخت یک بیمارستان عمومی با 500 تخت بیمارستانی، حدود 2500 تا 3500 میلیارد تومان هزینه خواهد داشت.
در مورد هزینه های طرح و ساخت و اجرای بیمارستان سیار تریلری موارد زیر قابل طرح می باشد
عوامل مربوط به طراحی و ساخت بیمارستان سیار تریلری:
- نوع بیمارستان سیار تریلری: بیمارستان‌های سیار تخصصی، و عمومی از نظر چیدمان با هم تفاوت دارند و زیرساخت های متفاوتی را نیاز دارند لذا هزینه‌های متفاوتی خواهند داشت.
- ظرفیت بیمارستان سیار تریلری: هر چه تعداد تخت‌های بیمارستان سیار تریلری بیشتر باشد، هزینه ساخت آن نیز بیشتر خواهد بود.
- رعایت هر چه بیشتر استاندارد های مشابه بیمارستان های سازه ای، باعث افزایش هزینه های بیمارستان سیار تریلری می شود.
- نوع و متریال و ساختار دیواره های بیمارستان سیار تریلری: نوع و متریال و ساختار دیواره ها بصورت چشمگیر ، هزینه ساخت بیمارستان سیار تریلری و یا کامیونی را افزایش می‌دهد.
- هزینه‌های ساخت: هزینه‌های مربوط مهندسی و کنترل کیفی و ساخت در کارخانه را شامل می شود.
عوامل مربوط به تجهیزات:
- نوع تجهیزات: نوع و کیفیت تجهیزات پزشکی در قیمت تمام شده بیمارستان سیار تریلری تاثیر زیادی دارد.
- تعداد تجهیزات: تعداد تجهیزات بیمارستان سیار تریلری بصورت مساقیم روی قیمت موثر است.
- برند تجهیزات: بصورت طبیعی برند ها و مارک های معروف و معتبر قیمت بیشتری خواهند داشت .
- هزینه‌های نصب و راه‌اندازی: هزینه‌های مربوط به نصب، راه‌اندازی و آموزش کار با تجهیزات شامل هزینه های تمام شده بیمارستان سیار تریلری خواهد بود.
عوامل مربوط به نیروی انسانی:
- تعداد پرسنل: خدمات رسانی به کارمندان و تامین غذا و رفاه آنها با افزایش تعداد پرسنل می شود.
نکته ب) می‌توان برآورد کرد که طبق قیمتهای اسفند 1402 هزینه ساخت یک بیمارستان سیار تریلری با تجهیزات پزشکی نرمال در ایران بین 5 تا 9 میلیارد تومان به ازای هر تخت بیمارستانی است.
برای مثال، ساخت یک بیمارستان تخصصی با 100 تخت بیمارستانی، حدود 500 تا 900 میلیارد تومان می تواند هزینه داشته باشد , و یا ساخت یک بیمارستان سیار تریلری با 500 تخت بیمارستانی، حدود 2500 تا 4500 میلیارد تومان هزینه خواهد داشت.
با مقایسه نکته الف و نکته ب می توان در نظر گرفت که قیمت های طراحی و ساخت و اجرای یک بیمارستان سیار تریلری در مقایسه با یک بیمارستان سازه ای نرمال با امکانات مشابه تفاوت معنی داری با هم ندارند و می توان براحتی از خدمات بیمارستان سیار تریلری و یا کامیونی و کلینیک های تخصصی و یا عمومی سیار تریلری و یا کامیونی برای خدمات رسانی بهداشتی و درمانی و ارایه خدمات درمانی و بهداشتی تخصصی در نقاط دوردست استان های پهناور با فاصله زیاد شهرها و روستاها از همدیگر و یا برای پاسخ به نیازهای درمانی عمومی و تخصصی در رخداد حوادث و بلایای طبیعی و همچنین جنگ استفاده نمود.
